Tussendoorproject: Gitaarversterkertje met E80F en E81L afgerond

Het gitaarversterkertje is af! (zie ook: Deel 1)

Ik heb al bouwende wat wijzigingen doorgevoerd. Vanwege ruimtegebrek is de gelijkstroomvoeding voor de gloeidraden vervallen. In plaats daarvan heb ik een ontbrompotmeter gebruikt. Verder heb ik de waarde van de ontkoppelcondensator van het schermrooster van de E80F verhoogd tot 1uF en daar een elco voor gebruikt omdat die qua afmetingen veel beter te hanteren was. Om dezelfde reden zijn de waarden van twee elco's in de voeding naar beneden bijgesteld (2 x 10uF).

Het resultaat mag er qua geluid zijn. Het versterkertje staat qua volume z'n mannetje. Ruis is vrijwel niet hoorbaar en brom ontbreekt volledig. De toonregeling werkt wel maar niet bepaald spectaculair (wegdraaien van de 22uF richting de 0,15uF geeft wat minder laag).

Hierna het schema met gemeten waarden en foto's van het bouwproces.

Tussendoorproject: Gitaarversterkertje met E80F en E81L

Omdat ik met een ander project qua ontwerp en beschikbaar chassis niet goed vooruit kwam, ben ik als tussendoortje maar met dit project aan de gang gegaan.

Ik heb een klein chassis met de naamplaatjes "E80F" en "E81L" bij de twee beschikbare openingen voor buisvoetjes. Het ontwerp lag daardoor al grotendeels vast. Een grappig klein gitaarversterkertje, goed voor (met veel persen...) 2 Watt.

Om de 15K anode belasting uit de datasheet van de E81L te verkrijgen, gebruik ik een uitgangstransformator die primair 5K en secundair 2,5 en 5 Ohm geeft. Door een luidspreker van 8 Ohm op de 2,5 Ohm uitgang (of een 16 Ohm luidspreker op de 5 Ohm uitgang) aan te sluiten, wordt de primaire belasting dan 16K.

De geplande toonregeling is een beetje een gok. Ik wil de versterker met al beschikbare onderdelen bouwen (ik heb al veel te veel elektronicaspul gekocht...). Omdat ik alleen voor het volume een potmeter met de juiste waarde heb die dun genoeg is om tussen de voorwand en de buisaansluitingen te passen, en ik langere hoogohmige leidingen in de buurt van het voedingsdeel wil voorkomen, heb ik gezocht naar een toonregeling die in de kathodeleiding van de E80F kan werken. Dat zou dan met een potmeter vlak naast de E80F kunnen.

Op internet zijn genoeg voorbeelden te vinden met het in- en uitschakelen, soms met meer-standen schakelaars, van over de kathodeweerstand aangebrachte ontkoppelcondensatoren. Bij een betrekkelijk kleine waarde van een ontkoppelcondensator zal de kathodeweerstand voor hogere frequenties meer ontkoppeld zijn dan voor lage frequenties. Daardoor zal de buis hogere frequenties meer versterken dan de lagere.

Maar een bruikbaar schema met een potmeter heb ik niet kunnen vinden. Ik bedacht daarom de toonregeling zoals in bijgaand schema. De regeling zal in de meest linkse stand de hoge tonen bevoordelen en in de meest rechte stand qua klank neutraal zijn, en dan met de hoogste versterking. Tussen die twee uiterste standen zal de versterking wat lager zijn, met dus richting links een toename van hoge tonen. Blijft wel een beetje een gok of de regeling geleidelijk zal zijn of vrij abrupt. Maar het zal hoe dan ook toon regelen!

Ik denk dat ik de condensator van 0,33 uF nog verlaag naar 0,15 uF. Eventueel verhogen is na montage en proefdraaien ook makkelijker dan verlagen (simpelweg een extra condensator parallel aanbrengen).

Wordt vervolgd.

Volgende gitaarversterker klaar op papier: 2 x EBC91 + E92CC + 4 x EL91 push-pull + EZ81

Ik heb de smaak goed te pakken dus nog maar een gitaarversterker.

Dit keer heb ik voor de voortrappen/toonregeling zwaar op een schema van Fender geleund. Omdat ik wat EL91's heb, gebruik ik die in de eindtrap. Dan leek het me leuk om ook de rest van de versterker met 7-pins miniatuur buizen te maken. Dat is, met uitzondering van de gelijkrichtbuis (EZ81), gelukt. Gezien de te leveren stroom zou ik het anders met twee stuks EZ90 (= 6X4) moeten doen en dat kwam niet lekker uit op het chassis dat ik wil gebruiken.

De EBC91 is een halve ECC83 met nog twee diodes (die blijven ongebruikt). Het toepassen van de E92CC is niet alleen een grapje. Voor "de fasedraaier met de lange staart" is deze buis goed geschikt, want heeft een gemeenschappelijke kathode. En zo krijg ik 2 triodes op de plek voor één 7-pins miniatuur buis, wat weer goed uitkomt op het chassis.

Het voorlopig schema:

Gitaarversterker met EF86 + 2 x ECL86 push-pull afgerond

Datum posting: 21 juli 2017

Na een onderbreking van ruim een half jaar heb ik dit project weer opgepikt en in 4 dagen afgerond. Het resultaat is een prima versterker zonder enige brom maar wel met een flink overschot aan versterking. Het uitgangsvermogen is ongeveer 10 Watt.

Voor de eerste posting over dit project, zie: Deel 1

Ten opzichte van het oorspronkelijke plan heb ik een Philips AD9009 als uitgangstransformator gebruikt, vooral omdat de primaire impedantie, met een 8 Ohm luidspreker op de voor 7 Ohm aangesloten secundaire, dan precies op de 9100 Ohm uitkomt, die volgens de datasheet van de ECL86 de juiste is. Deze uitgangstransformator is kwalitatief gezien wel erg goed voor een gitaarversterker maar ik hou zelf wel van een clean gitaar geluid.

Verder heb ik de "Brilliance" schakelaar vervangen door een toonregeling met één potmeter.

Wat foto's van het eindresultaat (ik wil er nog wel een behuizing voor bouwen), het uiteindelijke schema met de meetwaarden en een serie foto's met wat bijschrift over het bouwproces.

Klaar voor de herstart.

Een kakelverse AD9009.

 Stap voor stap...

 ...voor stap...

 ...voor stap...

...voor stap...

Dan de transformatoren, smoorspoel en bekerelco op het chassis.

Nog wat afronding in het chassis en de laatste controle op juiste montage.

Mooi moment...de buizen er in.

Dan proefondervindelijk de juiste weerstandwaarde voor de gloeispanning vaststellen en de hoogte van de voedingsspanning controleren. De 0,82 Ohm weerstand bleek te hoog (gloeispanning maar net iets meer dan 6 Volt) en ook de voedingsspanning (na afvlakking) was met 313 Volt te hoog (moet 300 Volt zijn) dus een weerstand tussen de brugcel en de eerste elco was nodig.

De vervangende weerstand van 0,68 Ohm was nog net iets te hoog (gloeispanning 6,24 Volt). De weerstand van 150 Ohm tussen brugcel en de eerste elco leverde een te lage voedingsspanning op (maar 286 Volt, een stuk lager dan berekend).

Een weerstand van 10 Ohm parallel aan de weerstand van 0,68 Ohm gaf de gewenste 6,3 Volt. Met een weerstand van 68 Ohm in plaats van 150 Ohm kwam de voedingsspanning na afvlakking uit op 298 Volt.

Toen de rest gemeten, de versterker naar zolder verhuisd en met luidspreker en gitaar getest.

Gitaarversterker EF86 + 2 x ECL86 push-pull

Ik ben begonnen aan de bouw van (weer) een gitaarversterker. Nu maar eens een met een volledig metalen chassis, dus zonder plank.

Het schema is vrijwel een kopie van het bright kanaal van de VOX AC15, maar dan natuurlijk met ECL86's in plaats van EL84's als eindbuizen. Ook leek het me beter om iedere eindpenthode een aparte kathodeweerstand te geven.

Omdat de gekozen voedingstrafo nog een wikkeling van ca. 40 Volt heeft, gebruik ik die deels om de 'staart' van de fasedraaier wat langer te maken (beter voor de balans), en deels om de spanning op de kathodes van de trioden wat lager te krijgen (beter voor de isolatie tussen kathode en gloeidraad).

Het voorlopige schema en wat foto's van de start van het project:

Gitaarversterkertje - Slot

Derde posting vandaag: Het is af!

Aanpassing van de ontkoppelcondensator van de PC92 die in de stand 'Slim' is te horen, bleek na wat spelen op luidsprekers in een flinke kast niet nodig; het beoogde verschil in sound is duidelijk te horen.

Eerdere postings: Deel 1, deel 2, deel 3 en deel 4

Gitaarversterkertje - Deel 4

Stand van zaken, enkele foto's en het bijgewerkte schema.

Eerdere postings: Hier, hier en hier

De door de voedingstransformator geleverde hoogspanning was flink lager dan ik had verwacht. Na aanpassing van wat weerstandwaarden in het afvlakfilter bedraagt de voedingsspanning voor de ECC82's nu 272 Volt.

Het versterkertje werkt goed. Het verschil in sound tussen de twee PC92's is niet goed hoorbaar maar dat kan aan de testopstelling liggen (met de luidsprekers zo los op tafel valt verschil in het laag natuurlijk niet op). Als het verschil met de drie luidsprekers in een kastje ook niet opvalt, verklein ik de waarde van de kathodecondensator van de tweede PC92 nog wat.

Vandaag begin ik aan het kastje voor de drie luidsprekers.

Gitaarversterkertje - Deel 3

Het schiet behoorlijk op met dit project. Wat foto's (opklikken voor groot), wat bijschrift en het bijgewerkte schema.

Eerdere postings: hier en hier

Het plan was om één steraarde bij de ingang aan te brengen maar het zijn er uiteindelijk twee geworden.

Op de eerste (rechts bij de ingang, rijkelijk voorzien van soldeertin en meer een 'staafaarde' dan een steraarde...maar dat koperen staafje zat al op het sloopchassis dus het vroeg er gewoon om...) komen alles tot en met de eerste helft van de ECC83 + de randaarde + de verbinding met de tweede steraarde uit.

Op de tweede (boven/midden, het punt waar de bruine draden uitkomen) komen de rest + de verbinding met de eerste steraarde uit.

Een fraai plaatje, zo met de buizen er in.

De plank waar de 'versterkermodule' op zal komen te staan. Linksboven zit de plug voor de luidspreker.

Nu nog proefondervindelijk vier weerstandwaarden in het voedingsdeel vaststellen, alles meten en dan afmonteren.

Tot slot het bijgewerkte schema.