Zoeken in deze blog

woensdag 18 maart 2015

Tweede Wereldoorlog - Sabotage bij Philips - CC2 gelabeld als EC2 - Chloorgas voor kathode vergiftiging

Het thema van de thematentoonstelling van het Rotterdams Radio Museum op zondag 22 maart 2015 is: "70 jaar bevrijding". Voor meer informatie: Flyer "70 jaar bevrijding"

Geen bevrijding zonder voorafgaande bezetting. Geen bezetting zonder sabotage. Een anecdote.

Ruim 3 jaar geleden heb ik 4 stuks CC2 besteld bij Mego (Frans Donkers) en bij zijn stand op de NVHR ruilbeurs te Driebergen afgehaald.

Ik was destijds van plan om de CC2 te gaan gebruiken als kathodyne fasedraaier in een nog steeds te bouwen push-pull versterker met CL6 als eindbuizen (zie: In de wachtrij... ). Omdat een van de uitgangspunten voor die versterker is dat alleen buizen met P-voeten gebruikt worden, had ik een triode met P-voet nodig die een zo hoog mogelijke spanning tussen zijn kathode en gloeidraad kan verdragen. Voor de CC2 bedraagt dat voltage 125 Volt maximaal.

Bij het afhalen was de heer Donkers zelf even niet bij zijn beurstafel dus heb ik mijn bestelling van zijn echtgenote meegekregen.

Thuisgekomen zag ik pas dat op de papieren labels waarmee de kartonnen hulzen dichtgeplakt waren EC2 stond. Na verwijdering van een huls bleek dat ook rond de buis zelf een papieren label was aangebracht en ook daar stond op dat het om een EC2 zou gaan.

Van een van de buizen heb ik het label wat weggepeuterd. Zoals op de foto's is te zien, was slechts "C2" te zien. De plek waar waarschijnlijk de eerste, nu dus ontbrekende letter stond, was de metallic afscherming van de buis, en daardoor ook die eerste letter, weggekrast.

In de reactie op mijn email aan de heer Donkers gaf hij aan dat hij me bij het ophalen van de bestelling nog had willen vertellen dat het wel degelijk om 4 stuks CC2 ging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd dit opzettelijk verkeerd labelen van voor de Duitsers bestemde buizen volgens hem wel vaker bij Philips gedaan.

Nameting van de buizen op de buizentester bevestigde dit. Het ging wel degelijk om CC2's.

De gloeispanning van de CC2 bedraagt 13 Volt, die van de EC2 6,3 Volt. Deze buizen zouden op de plek van een EC2 dus maar de helft van hun benodigde gloeispanning krijgen en daardoor nauwelijks/niet hebben gefunctioneerd.

Voor de lezer die het wat verwarrend vindt dat (in dit geval) Valvo buizen door Philip werden gemaakt: Het was erg gebruikelijk dat producenten van buizen ook voor andere merken produceerden. Valvo (Hamburg) maakte trouwens al sinds 1927 deel uit van het Philips concern.

Leuk om zo aan 4 buizen 'met een verhaal' te komen. Ik hoop echter dat de buizen niet ook nog zijn blootgesteld aan een andere methode van sabotage die Philips tijdens de Tweede Wereldoorlog toepaste. Het volgende citaat is van de site van Ronald Dekkers ( Radio Tube Research and Development at Philips, 1920-1945 ): 

"The department also developed new processes and provided assistance in solving problems with fabrication processes. Cathode poisoning was such a reoccurring problem. After much research it was found that small contaminations, specifically traces of chlorine could “poison” cathodes, resulting in early failure. An interesting anecdote is that this knowledge was used to sabotage the production of tubes for the Germans during the Second World-War. A small cylinder of chlorine gas, hidden on the roof of the building, was used to add minute and undetectable traces of chlorine to the vacuum of the tube. Although these tubes tested ok when they left the factory, they failed after a short period of use. The scheme was never discovered by the Germans."







Geen opmerkingen:

Een reactie posten