Vakantie is natuurlijk op zich al een tijd voor ontspanning maar omdat vrijwel alles in Ghana zo anders is dan in het hectische Nederland, is het daar voor mij merkwaardig genoeg veel makkelijker om uren achter elkaar naar muziek te luisteren.
Een fles goede rode wijn en een flinke fles met koel gebotteld water en gaan maar met die CD's, vaak tot in de zeer late uurtjes.
Dat vroeg natuurlijk om een buizenversterker en een stel geschikte luidsprekerboxen. En dus heb ik ergens in 2010 een OTL Versterker, een stel luidsprekerboxen met de AD3800AM (800 Ohm) en een Philips CD-speler uit de betere tijd (voor maar 5 Euro gekocht op een vrijmarkt tijdens Koninginnedag) per boot vooruit naar Ghana gezonden.
Vandaag dus wat over die versterker en boxen. Zie overigens ook: TQWT met Philips AD3800AM
De OTL versterker heeft per kanaal een halve ECC83 als voortrap en twee PL36's als trioden geschakeld in de 'totempaal' schakeling als eindtrap. Een EZ80 voedt de ECC83. OTL is overigens de afkorting voor Output Transformerless, wat "zonder uitgangstransformator" betekent.
De boxen zijn TQWT's, wat de afkorting is voor Tapered Quarter Wave Tube, een type luidsprekerbehuizing dat wat plastisch valt te omschrijven als een dubbel gevouwen ijscohoorn met een luchtspleet aan de onderkant en met de luidsprekeropening zo ongeveer halverwege die hoorn, een uitvinding uit 1930 van Paul Voigt waar enorm veel over op internet is te vinden.
Ik heb vooral mooie herinneringen aan het op deze installatie luisteren naar de CD "Time Out" van Dave Brubeck, met onder meer het prachtige nummer "Take Five". Maar de rode wijn zal ook wel wat aan die mooie herinneringen hebben bijgedragen...
Robert, met veel interesse lees ik uw blog en bedankt voor de fijne items. Grote aandacht trok "de Ghana -versterker", weinigen gebruiken de E/PL36. Ik heb ook dit artikel bekeken http://home.alphalink.com.au/~cambie/EL36.htm#John_Hunter. Hierbij vraag ik of de instelling van de bovenste buis mbv transistor interessant is, er wordt ook op 120mA ingesteld. Kunnen er ook meerdere buizen parallel geschakeld worden voor meer vermogen en ook met een uitgangstrafo.
BeantwoordenVerwijderenGroten Philippe
Dag Philippe,
VerwijderenDank je voor jouw reactie en compliment.
Het plan voor mijn versterker kwam ook van de site die je noemt. Ik was destijds verslingerd aan srpp/totem-pole configuraties. Mijn bouwstijl was nog erg primitief (dat is met de jaren wel wat beter geworden), maar de versterker speelde echt fantastisch.
Ik kan echt niets zeggen over de voor- en/of nadelen van het gebruik van een transistor omdat mijn kennis over transistoren en hun schakelingen beroerd is.
Ik ben wat voorzichtig van aard, dus blijf altijd trouw onder de maxima in datasheets van buizen. Ik lees echter wel vaker dat een EL36/PL36 meer aankan dan de datasheets aangeven. De EL36/PL36 moest in TV’s enorme stroompieken kunnen verwerken, ook/vooral het schermrooster. In een schakeling als in mijn versterker zal het met de schermroosterstroom, en dus de schermroosterbelasting, erg meevallen. Dus ik kan me wel voorstellen dat dan de anodebelasting wat hoger dan het maximum in de datasheet kan zijn.
Natuurlijk kun je meerdere buizen parallel schakelen. Als je er twee in plaats van één gebruikt, halveer je simpelweg de waarde van de kathodeweerstanden van de PL36’s in het schema. De uitgangsimpedantie van de versterker halveert dan overigens ook.
Ja, je kan een uitgangstransformator gebruiken (maar natuurlijk wel met de uitgangscondensator er tussen). Als je bijvoorbeeld een 8 Ohm luidspreker zou willen aansluiten, dus van 800 Ohm naar 8 Ohm zou willen gaan (impedantieverhouding is dus 100:1), moet de transformator een wikkelverhouduing van 10:1 hebben (10 is de wortel van die 100). De transformator hoeft geen luchtspleet te hebben omdat uitgangscondensator voorkomt dat er gelijkstroom door de transformator loopt. Ik heb wel gelezen dat sommigen goede resultaten boeken met gewone ringkerntrafo’s voor primair 230 V naar secundair 24 V. Ik heb het zelf maar één keer geprobeerd met een gewone voedingstrafo (220 V – 22 V). Dat klonk wel goed, maar het kon nauwelijks hard (snel vervorming). Dat zal wel aan de trafo hebben gelegen.
Als je meer vermogen zoekt, zijn de EL500/PL500 en (nog beter) de EL504/PL504 goede alternatieven. De karakteristieken zijn op een haartje na identiek aan die van de EL36/PL36; ze kunnen alleen flink wat meer stroom verwerken. In de Philips datasheet voor de PL504 staat een diagram waarin de PL504 als triode is geschakeld. Die diagram kun je dus ook voor de EL36/PL36 en de EL500/PL500 gebruiken, mits je maar onder de maximale dissipatie blijft. Nou ja, tenzij je wel wat meer aandurft dan ik.
Groet,
Robert
Hallo Robert
BeantwoordenVerwijderenHeel mooie versterker en professioneel montage en uitleg !!
één vraag : Wat is juist het voordeel van een extra voeding met EZ80 op de ECC83 ?
Dag Albert,
VerwijderenDank je voor jouw positieve feedback!
Een voordeel in deze versterker is dat de voedingsspanning voor de voortrap wat hoger is dan die van de eindtrap. Je kan in datasheets van Philips zien dat de vervorming van trioden afneemt met steigende voedingsspanning.
Een mogelijke voordeel van het apart voeden van de voortrap is nog dat de voortrap dan niet kan worden beïnvloed door wat er in de eindtrap gebeurt. Ik ben dit zo gaan doen na het lezen van een artikel (ik meen op de toenmalige site van "Dr. Gizmo" (Harvey Rosenberg, al jaren geleden overleden) waar in werd geschreven dat als je een oscilloscoop aansluit op de voedingslijn, je een hoop "rommel" kan zien die wordt veroorzaakt door een werkende eindtrap.
Maar ik heb dit zelf nooit gemeten/bekeken. Ik ben het zo gaan doen (overigens lang niet in elke versterker die ik heb gebouwd) omdat het in ieder geval geen kwaad kon, en omdat ik de spullen er toch al voor had liggen.
Met vriendelijke groet,
Robert
Vriendelijke groeten
BeantwoordenVerwijderenalbert