Die onwetendheid duurde dankzij internet niet lang. Maar het was al te laat. Toen ik enkele dagen later weer bij Radio Ster in de winkel stond om er nog wat meer te kopen, kreeg ik te horen dat een koper in Japan de resterende voorraad had gekocht. En dat was volgens de verkoper een flinke verhuisdoos vol. In Japan wordt de EL5 dus blijkbaar ook gewaardeerd.
Die ervaring staat niet op zich. Wat jaren later, toen Stuut & Bruin in Den Haag op het punt stond om de deuren definitief te sluiten, mocht ik in het magazijn zoeken naar buizen. Tegelijk met mij was een Japanner bezig met zoeken, terwijl hij aan een stuk door in het Japans aan het telefoneren was. Ik kreeg de indruk dat hij niet veel verstand van buizen had. Maar zijn gesprekspartner had dat blijkbaar wel. Erg grappig om mee te maken.
Maar terug naar de EL5.
Voor een push-pull versterker heb je er maar vier nodig. In het boek "Moderne High-End Buizenversterkers" van Menno van der Veen stond een bruikbaar schema. Maar in plaats van een ECC82 en twee EL34's per kanaal heb ik een als triode geschakelde EF6, een parallel geschakelde 6H8C, de Russische equivalent van de 6SN7, en dus twee EL5's toegepast. De uitgangstransformatoren GIT80, geschikt voor cathode-feedback, zijn ook van Menno van der Veen.
Zoals op de foto's te zien is, zijn deze EL5's donkergrijs met een lichtgrijze 'kraag'. Deze uitvoering heb ik verder nooit op internet of op ruilbeurzen gezien. Als iemand weet of er wat bijzonders met deze EL5's aan de hand is, laat me dat dan weten.
Wat ongebruikelijk is de toepassing van de spaartransformator in de voeding van de EF6's en de 6H8C's. De zekering (50 mA traag) heb ik destijds opgenomen om de 6H8C te beschermen voor het geval de EF6 zou uitvallen. Want als dat gebeurt, valt er geen spanning meer over de anodeweerstand van de EF6, waardoor de roosterspanning van de 6H8C naar 245 Volt stijgt met roosterstroom tot gevolg. En dat zal waarschijnlijk funest voor de buis zijn.
Ondanks de wat naieve bouwwijze, is het de best klinkende versterker met uitgangstransformatoren die ik tot nu toe heb gemaakt. De 'overall negative feedback' is aan/uit te schakelen. Maar veel zin heeft die tegenkoppeling niet omdat de rondversterking (gain) van de versterker laag is. Al luisterend kwam ik tot de conclusie dat de tegenkoppeling beter uit kon blijven staan.
De eerste versie van de versterker dateert uit 2007 en had geen buizen in de voeding van de eindtrappen. In de hieronder getoonde versie uit 2011 heeft elke eindtrap een 6CA4 gekregen.
Wat plaatjes en het schema:
%2B2.JPG)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten